LÜTFÜ TÜRKKAN

GENEL GEREKÇE

“Her alanda büyük bir ivme kazanan küreselleşme olgusu ticaret alanında da tüm dünyayı etkisi altına alarak, dünyayı tek pazar haline getirmiştir. Küreselleşme akımı ile birlikte ülkeler arasındaki ticari duvarların ortadan kalkması sonucu bir ülkenin refah seviyesini yükseltebilmesi ve ekonomik büyümesini artırabilmesi, o ülkenin rekabet gücünü artırabilmesiyle doğru orantılı hale gelmiştir.

Oluşan bu yeni ekonomik düzene entegre olmak isteyen Türk firmaları ve işadamlarımız, uluslararası ticaretlerini arttırmak için harekete geçmişlerdir. Bu bağlamda işadamlarımız dünyanın her yerindeki projelerde kendilerini göstermekte, yatırımlar yapmakta ve Türkiye’nin gelişmesine katkı sağlamaktadırlar.

Ancak, sektörleriyle ilgili dünyada meydana gelen değişiklikleri takip etmek, yurt dışında yatırım yapmak, iş görüşmeleri ve iş bağlantıları için yurt dışına gitmek isteyen sanayici ve işadamlarımız zamanlarının büyük bir kısmını vize almak için harcamaktadırlar. Sanayici ve işadamlarımızın vize almak için yaptıkları başvuruların çoğu da sonuçsuz kalmaktadır. Son altı ayda, vize engeline takıldığı için Dış Ticaret Müsteşarlığı ile Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’ne şikâyette bulunan işadamı sayısı 1500 – 2000 olarak saptanmıştır.

Özellikle Avrupa Birliği’ne (AB) üye ülkeler, AB’ye giriş vizesi olan Schengen’i kendi bölgelerinin ekonomik koruma aracı haline getirmişlerdir. AB ülkeleri, Türk işadamları ve meslek kuruluşlarına vize engeli çıkararak ticaret yapmalarını engellemektedirler. AB üyesi ülkelerde yatırım yapmak ve iş bağlantısı kurmak isteyen firmalarımız haksız bir şekilde karşılarına çıkarılan vize engeli nedeniyle, rekabet yarışına kendi sektörlerindeki firmalardan bir adım geride başlamaktadırlar. İspanya’daki bir fuara katılmak isteyen ancak pasaportları İspanya Başkonsolosluğu tarafından 50 gün boyunca bekletilen işadamlarımızın yaşadıkları bahsedilen durumun son örneğidir. Söz konusu olayda, İspanya Konsolosluğu tarafından başvuruda bulunan işadamlarımıza fuarın başladığı gün randevu verilerek işadamlarımızın fuara katılmaları engellenmiş ve milyonlarca dolarlık iş bağlantısının kaçmasına neden olunmuştur. Benzer olaylar Almanya ve diğer AB üyesi ülkelerle de yaşanmıştır.

Vize engeline takıldığı için yurt dışına çıkamayan sanayici ve işadamlarımız sektörleriyle ilgili dünyada meydana gelen değişimleri yakından takip edememekte, yurt dışında yatırım yapamamakta ve iş bağlantısı kuramamaktadır. Bu durum ülke ekonomimize de olumsuz olarak yansımaktadır. Vize alamadığı için randevularını iptal etmek zorunda kalan, yatırım fırsatlarını kaçıran ve iş bağlantıları kopan işadamlarımızın ticaret hacimleri düşmekte, bu durum da ihracat ve istihdam rakamlarımıza negatif olarak yansımaktadır.

Yukarıda bahsedilen nedenler göstermektedir ki; vizeyi kendi firma ve işadamlarını rekabette bir adım öne geçirmek için ticaret duvarı olarak kullanan AB üyesi ve diğer ülkelere karşı, Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin de bu haksız rekabeti önlemek ve işadamlarımızın yaşadığı vize mağduriyetini gidermek için ihracat yapan, istihdama katkısı bulunan işadamı ve sanayicilerimize hususi damgalı pasaport vermesi zaruri hale gelmiştir.

Kanun teklifi ile yılda en az 5 milyon dolarlık ihracat yapan, en az 50 kişi istihdam eden firmaların yönetim kurulu üyelerine ve genel müdürlerine hususi damgalı pasaport verilmesi öngörülmekte; böylece vize engeli nedeniyle yatırım fırsatlarını ve iş bağlantılarını kaçırarak milyonlarca dolarlık zarar eden firmalarımızın mağduriyetlerinin önlenmesi, aynı zamanda da kanun teklifi ile belirlenen asgari sınırlara yakın firmaların hususi damgalı pasaportun faydalarından yararlanmak için teşvik edilmesi amaçlanmaktadır.”

MADDE GEREKÇELERİ

MADDE 1- Bu madde ile belirlenen kriterlere uyan firmaların yönetim kurulu üyelerine ve genel müdürlerine görevleri süresince devam etmek kaydı ile hususi damgalı pasaport verilmesi mümkün kılınmaktadır. Bu suretle, işadamları ve sanayicilerimizin sektörleriyle ilgili dünyada meydana gelen değişimleri görmek, iş bağlantıları ve yatırım yapmak üzere gerçekleştirecekleri yurtdışı seyahatlerinde, vize uygulamasından kaynaklanan gecikmeler, iş kayıpları ve maddi zarar önlenmiş olacaktır.

MADDE 2- Yürürlük maddesidir.

MADDE 3- Yürütme maddesidir.

MADDE 1- 5682 Sayılı Pasaport Kanunu’nun 14. Maddesi’nin A Bendi’nin 3. Fıkrasından sonra gelmek üzere aşağıdaki ibare eklenmiştir:

“Bir yılda en az 5 milyon dolarlık ihracat yapan ve en az 50 kişi istihdam eden firmaların Yönetim Kurulu Üyeleri ve Genel Müdürlerine görevleri süresince hususi damgalı pasaport verilir.”

MADDE 2- Bu kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

MADDE 3- Bu kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.