EMİN HALUK AYHAN

Milliyetçi Hareket Partisi Genel Başkan Yardımcısı – Denizli Milletvekili
Sayın Emin Haluk AYHAN’ın yapmış olduğu basın toplantısı metni.
28 Mart 2012

EKONOMİDE RİSKLER BİRİKİYOR

Hükümetin ekonomik performansını nasıl değerlendireceğiz. Bakacağız yapacağım dedikleri ile yaptıklarını karşılaştıracağız. Bakalım son OVP’ de neler öngörülmüştü. Neler oldu.

2009 yılından buyana yapılan OVP’ler öngörülen ve tahmin edilen büyüklüklerin neredeyse hiçbirisi tutmadı.

Dünya ekonomisinde OVP’den en fazla sapan ülkelerden birisi olduk.  Bu öngörüsüzlüklerin hepsine de küresel kriz bahane edildi.  Şimdi de petrol fiyatları bahane ediliyor. Hep bir bahane bulunuyor. Bu hükümetin adı Bahaneci Hükümet.

OVP’nin en önemli hedefi;  GSMH’nin %10 gibi yıkıcı bir seviyeye ulaşmış olan cari açığın düşürülmesi ve sürdürülebilir hale getirmesi idi.Cari işlemler açığının 2011 yılında milli gelirin yüzde 9,4'üne ulaşması,  2012’de  yüzde 8'e, 2013 yılında yüzde 7,5'a, 2014 yılında yüzde 7'ye düşürülmesi öngörülmekte idi..

Ancak ne oldu,

2011 yılında GSYH’nın %10 seviyesinde 77 milyar dolarlık cumhuriyet tarihinin cari açık rekorunu kırdık. 2012 Ocak ayı rakamları da son 12 aylık açığın bu seviyesini koruduğunu gösteriyor. 

2011 yılının son çeyreğinde başlayan cari açıktaki kısmi düşüş eğilimi 2012 yılında tekrar tersine dönmüştür. Petrol ve enerji fiyatlarındaki yükselişte bu gidişin daha da vahim bir hal alacağını göstermektedir.Ocak ayı rakamları Cari açık sorununun çözülemeyeceğini ortaya koymuştur.

Gelelim enflasyona,

OVP %5 öngördüğü enflasyon 2011 yılında neredeyse iki katına yükseldi. 2012 yılında çift haneli rakamlara ulaştı.

İç talepteki yavaşlamanın enflasyonu müsbet şekilde etkilemesi gerekirken, enflasyon yüzde 10’luk seviyesinde halen devam ediyor.Petrol fiyatlarındaki artış enflasyonu olumsuz etkilemeye devam edecektir.

OVP işsizlik azalmayacak deniyordu. TUİK rakamları azaldığını söylüyor. Kısa sürede işsizliği bu kadar düzelmesini hükümet bile öngörmüyordu. Belli ki TUİK tarafından yapılan Ütopik işsizlik hesaplarında bir karışıklık oldu.

Sözde işsizlik tek haneli rakamlara inmiş (%9,6) seviyesine düşmüş. İşsiz kalıp köye dönenler tarımda istihdamı arttırmış, çalışmaktan vaz geçenler, yoksulluğu kader olarak seçenler işsiz sayılmaktan çıkmış.

Gençler arasındaki işsizlik yaklaşık %25, her dört gençten biri işsiz, bu durumda, bu durum o acıdığımızkrizdeki Avrupa ülkelerinden(Portekiz’de %13,6),( Yunanistan’da bile %23) bile fazla.

  35-54 yaş grubunda işsizliğin 2 katına yükseldiğini TOBB Başkanı söylüyor. Bu, ailelerin giderek zorlanmaya başladığını gelecek açısından yapısal problemlerin ortaya çıkmasının kaçınılmaz olduğunu açıkça göstermektedir.

Kamu dengesinde bakalım neler olmuş Şubat ayı bütçe gerçekleşmeleri vahim.

-              2011 YILI ŞUBAT AYINDA 988 MİLYON TL FAZLA VEREN BÜTÇE, 2012 YILI ŞUBAT AYINDA 2,6 MİLYAR AÇIK VERMİŞ.

-              FAİZ DIŞI FAZLA 1,2MİLYAR TL AZALMIŞ.

-              2012 YILI ŞUBAT AYINDA BÜTÇE GELİRLERİ 12,1 ORANINDA ARTMIŞ

-              BÜTÇE GİDERLERİ İSE YÜZDE 28 ORANINDA ARTMIŞ

-              VERGİ GELİRLERİ YÜZDE 7,8 ORANINDA ARTMIŞ FAİZ HARİÇ BÜTÇE GİDERLERİ İSE YÜZDE 23,8 ARTMIŞ,

-              YANİ BÜTÇEDE DE HESAPLAR ŞAŞMIŞTIR

Son olarak Bir reyting kuruluşu (FITCH) Türkiye’yi gelişmekte olan piyasalar arasında en riskli ülke olarak gösterdi. Sayın Başbakan ve Ekonomi yönetimi çok kızdı. “Bir cari açıkla bu söylenmezki” dendi.

Türkiye’nin sorunu bir tek cari açık olsa, tabi ki söylenmezdi ama cari açığın giderek büyümesi uygulanan ekonomi politikalarının ülke gerçeklerine uygun olarak yürütülemediği anlamına gelir. Zira yurt dışında yapılan yorumlarda Türkiye ekonomisi sağlıklı büyümüyor giderek ısınıyor denilmektedir. Cari açık %10’ların üzerine seyreder, birde bütçe açığı, enflasyondaki yükseliş ve iç talebe dayalı büyüme frenlenemezse alevler bacayı sarabilir.

Tasarruf oranları S.O.S veriyor.

Tasarruf oranlarındaki gerileme Türkiye ekonomisi için S.O.S veriyor. Önümüzdeki süreçte yapmamız gereken şu an yüzde 12,7’ye inen tasarruf/GSYH oranını gelişmekte olan ekonomilerin ortalamasına çıkarmaktır.

Yurtiçi tasarruflarda 2002 yılından bu yana önemli bir düşüş yaşandı. 1990’larda GSYİH’nın ortalama yüzde 23,5’ini oluşturan yurtiçi tasarruflar yüzde 12,7’ye kadar geriledi. Türkiye’nin tasarruf oranı gelişmekte olan ülkelerdeki %20-%30 civarındaki tasarruf eğilimiyle karşılaştırıldığında çok düşük kalmaktadır. Tasarruf eğilimindeki gerileme kamudan ziyade özel kesimin tasarruf oranının azalmasından kaynaklandı. Özel kesim tasarruf oranı 2000 başındaki %25’lerden %12’lere geriledi. 

Düşük tasarruf oranları Türkiye’de yüksek büyümenin sürdürülebilirliğini tehlikeye atıyor. Tasarrufların yetersizliği, gelişmekte olan bir ülke için yatırımların daha fazla dış finansmanla gerçekleştirilmesi anlamına geliyor ve bu durum büyümenin sürdürülebilirliği açısından önemli riskler yaratıyor. Yapılan simülasyon çalışmaları küresel risk iştahındaki bozulmaya paralel sermaye girişlerinin azalması veya tersine dönmesi durumunda yatırımların duracağını ve döviz borcu yüksek şirketlerin mali durumlarının bozulacağını göstermektedir.

Nitekim Bu yıl iç talebin dengelenmesi lazımdı. OVP hedefleri de bu yönde idi ancak ne olduysa sayın bakanlar bunun yerine yüksek büyüme, enflasyon, yüksek cari açık ve sıcak para yolunu seçti. Ülkemiz sanki seçim atmosferinde… Ya da arifesinde…

Uygulanması gereken makro politikalar yerine yapılmaması gereken hatalar tekrarlanıyor. İç talebi, büyümeyi, cari açık, faizler ve fiyatları kontrol altında tutacak, iç tasarruf oranlarını arttıracak yapısal tedbirler yerine yapay ve hormonlu büyüme sıcak para tercih ediliyor. Yapılan siyasi tercihler nedeniyle ekonomide riskler birikiyor.

Merkez Bankası, rezervlerin erimesi pahasına, yasasında ve resmi olarak izlediğini açıkladığı para politikasında belirtilmemesine rağmen döviz kurunu belirli bir seviyede tutmaya çalışmıştır.

Şu ana kadar izlenen bu politikanın, rezerv kaybı yoluyla Türkiye ekonomisi üzerindeki maliyeti yaklaşık 20 milyar ABD doları olduğu herkes tarafından konuşulmaktadır. Rezerv kaybının önüne geçilebilmesi için alınan TL zorunlu karşılıkların döviz ve/veya altın şeklinde tesis edilmesine imkan sağlanması önleminin sağlayacağı tahmin edilen yaklaşık 6 milyar ABD Doları’dır. Dolayısıyla kaybedilen 20 milyarın bu şekilde sağlanması mümkün değildir. İzlenen politikaların yüksek maliyetine karşılık sağladığı faydanın boyutu oldukça tartışmalıdır.

Merkez Bankası şu an itibarıyla asıl hedefi olması gereken fiyat istikrarına yeniden odaklandığı izlenimini verse de izlediği bu politikalar nedeniyle kaybettiği kredibilite ve piyasa güveni, ülke için ilave bir maliyet unsuru olmasının yanı sıra Bankanın bundan sonra işini çok daha zorlaştıracaktır.

Son açıklanan PPK kararında belirtildiği üzere, parasal sıkılaştırma yapma yönünde politika izleyerek enflasyon hedeflemesin yeniden merkez bankasının ana gündem maddesi olduğu izlenimi olmakla birlikte, kaybedilen kredibilitenin piyasa beklentilerini oldukça olumsuz etkilediği ve uluslararası piyasalardaki belirsizliğin bütün şiddetiyle devam ettiği göz önüne alındığında merkez bankasının bu konuda başarılı olma ihtimali çok düşüktür.

İran ve Suriye krizlerinin bütün şiddetiyle sürdüğü göz önüne alındığında, petrol fiyatlarındaki yukarı yönlü gidiş olasılığın oldukça fazla olduğu açıktır. Bu durumun hem enflasyon üzerinde hem de cari açık üzerinde yaratacağı olumsuz baskı doğal olarak enerjiye bağımlı bir gelişmekte olan bir ülke için büyük tehlike arz etmektedir.

Büyüme yavaşlaması açık ve seçik görülmesine rağmen, faiz indirilememiştir. Çünkü enflasyon yüksektir. Krediler yavaşlamakta fakat zorunlu karşılıklar indirilememektedir. Nedeni ise, farklı nedenlerden dolayı cari açığın hala yüksek seyretmesidir.